W rolnictwie powstają różne rodzaje odpadów, głównie organicznych, takich jak słoma, obornik czy odpady roślinne. Hierarchia postępowania z nimi obejmuje recykling organiczny, w którym odpady są przetwarzane na nawozy, pasze, materiały opałowe bądź biogaz. Produkty uboczne mogą być z powodzeniem wykorzystane w gospodarstwie, tworząc zamknięty cykl obiegu materii. Kluczowym jest korzystne wykorzystanie organicznych odpadów do poprawy żyzności gleby. Odpady roślinne mogą być kompostowane, a wynikający z tego nawóz organiczny używany w uprawie. W przypadku energetycznego wykorzystania odpadów fermentacja metanowa może generować biogaz i cenne nawozy, jednak wymaga to specjalistycznych instalacji i wiedzy. Recykling organiczny obejmuje także odpady zwierzęce, resztki spożywcze i inne materiały organiczne, które mogą być przetwarzane w biogazowniach czy kompostowniach.
Zapobieganie zdarzeniom towarzyszącym chemizacji rolnictwa
Nawozy chemiczne, zwłaszcza mineralne, stanowią istotny element chemizacji rolnictwa. Ich produkcja, transport, i stosowanie niosą za sobą potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska. Nawozy organiczne, z kolei, wykorzystują substancje odpadowe, ale nawet po procesie kompostowania mogą zawierać bakterie, wirusy i pasożyty. Ustawa o nawozach reguluje proces dopuszczenia nawozów do obrotu, wymagając przeprowadzenia określonych badań. Stosowanie nawozów mineralnych niesie ryzyko poparzeń i innych niebezpieczeństw zdrowotnych dla operatora, zwłaszcza przy kontaktach z mocno rozgrzanymi roztworami. Błędy w aplikacji nawozów mogą prowadzić do skażenia wód i gruntów. Pracownicy związani z obsługą tych substancji muszą być odpowiednio przeszkoleni, a szkolenia BHP odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu incydentom zagrażającym zdrowiu i środowisku.
Sprzęt do zabiegów ochrony roślin
Praca w rolnictwie niesie różne zagrożenia, zwłaszcza przy stosowaniu środków ochrony roślin. Wymaga to używania specjalnego sprzętu ochronnego, takiego jak maski, rękawice czy kombinezony. Zagrożenia pochodzą głównie ze stosowania toksycznych substancji, zarówno w stanie stężonym, jak i rozcieńczonym. Odpowiednia ochrona osobista jest kluczowa dla bezpieczeństwa pracowników rolniczych. Dodatkowo, wymagane jest prawidłowe użytkowanie i regularne badania techniczne sprzętu do stosowania środków ochrony roślin tak, aby zapewnić bezpieczne i zgodne z przepisami stosowanie ŚOR.
Sprzęt do chemizacji. Paliwo, smary, oleje
Zasady przechowywania paliw reguluje rozporządzenie z 2007 r. – zbiorniki muszą być dwupłaszczowe, zakopane w ziemi lub ustawione na utwardzonej powierzchni. Wymagane są specjalne punkty tankowania i zabezpieczenia przed wyciekami. Przechowywanie olejów odpadowych wymaga spełnienia kryteriów bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Substancje ropopochodne muszą być usuwane zgodnie z przepisami, a ich składowanie i przekazywanie podlegają specjalnym wymogom. Działania naprawcze i utylizację odpadów powinna przeprowadzać specjalistyczna firma zewnętrzna.
Przewodnik Zrównoważonego Rolnictwa
- Rolnicze środki chemiczne i zarządzanie odpadami
- Chemizacja rolnictwa
- Szkolenia w zakresie zapobiegania zdarzeniom niebezpiecznym
- Ocena ryzyka dla stanowisk pracy
- Środki ochrony indywidualnej
- Profesjonalne doradztwo w zakresie bezpiecznego stosowania ŚOR
- Sprawdzenie sprawności opryskiwacza
- Okresowe przeglądy sprzętu do wykonywania zabiegów chemizacyjnych
- Kalibracja sprzętu do wykonywania zabiegów chemicznych
- Kontakt ze środkami ochrony roślin – zagrożenia i niezbędne działania
- Obsługa i kalibrowanie rozrzutnika do nawozów
- Zagrożenia towarzyszące stosowaniu nawozów
- Procedury w na wypadek niebezpiecznych zdarzeń z nawozami
- Zabezpieczenie sprzętu po zakończonym sezonie
- Magazyn paliw – organizacja i oznakowanie
- Nieszczelność magazynu paliw, gleba skażona paliwem, „spalony” olej, zużyte smary, filtry, węże itd.
- Odpady powstające w gospodarstwie rolnym
- Ograniczanie produkcji odpadów i popłuczyn rolniczych
- Odpady nadające się do recyklingu i wykorzystania w produkcji rolniczej
- Odpady rolnicze nie nadające się do ponownego wykorzystania w produkcji rolniczej
- Nawozy organiczne powstające w procesie produkcji
- Zagrożenia związane z odpadami po rolniczych środkach chemicznych
- Postępowanie z opakowaniami po nawozach mineralnych i innych środkach rolniczych
- Postępowanie z resztkami cieczy użytkowej, wodą zanieczyszczoną ŚOR, przeterminowanymi środkami, odzieżą zanieczyszczoną ŚOR, smarami, paliwem i nawozami
- Magazyn odpadów niebezpiecznych
- Ocena ryzyka dla magazynu odpadów
- Jednostki utylizujące odpady niebezpieczne
- Spalanie odpadów